Α' Κείμενο

Η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δίνει την ευκαιρία στους βαλκανικούς λαούς να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Πρώτοι οι Έλληνες κερδίζουν την αναεξαρτησία τους το 1830, ενώ αργότερα κι άλλοι βαλκανικοί λαοί πετυχαίνουν είτε να ανεξαρτητοποιηθούν είτε να αυτονομηθούν. Παρ' όλα αυτά οι Τούρκοι εξακολουθούν να κατέχουν πολλά εδάφη της Βαλκανικής Χερσονήσου, στα οποία κατοικούν διάφορες εθνότητες.

Ανατολικό Ζήτημα ονομάστηκε το ζήτημα διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που κατέρρεε. Αυτή η διανομή των οθωμανικών εδαφών έγινε ένα πρόβλημα που γινόταν συνεχώς πιο περίπλοκο εξαιτίας : - Των εθνικών ανταγωνισμών των βαλκανικών λαών και των εδαφικών διεκδικήσεών τους από την Οθωμανική αυτοκρατορία - Των συγκρουόμενων εμπορικών και οικονομικών συμφερόντων των Μεγάλων Δυνάμεων.

Την εποχή αυτή οι λαοί της Βαλκανικής διακρίνοντας την αδυναμία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας εξεγέρθηκαν. - 1875: Εξέγερση στην Ερζεγοβίνη. - 1876: Επαναστατικά κινήματα στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυρο- βούνιο. Ο Σουλτάνος μεταφέρει στρατεύματα προς τις επαναστατημένες περιοχές. - 1877: Η Ρωσία ενδιαφέρεται για τους σλαβικούς λαούς των Βαλκανίων επειδή έτσι εξυπηρετούνται καλύτερα τα συμφέροντά της και κηρύσσει τον πόλεμο στην Τουρκία.

Μετά τη νίκη της Ρωσίας υπογράφτηκε στον Άγιο Στέφανο της Βουλγαρίας η ομώνυμη Συνθήκη τον Μάρτιο του 1878. Στη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου προβλέπεται η ίδρυση αυτόνομου βουλγαρικού κράτους, που περιλαμβάνει ολόκληρη σχεδόν τη Μακεδονία, ενάντια στις ελληνικές διεκδικήσεις. Εκτός όμως από την Ελλάδα αντιδρούν και οι Μεγάλες Δυνάμεις στην εφαρμογή της συνθήκης, καθώς δε θέλουν να επεκταθεί η Ρωσία προς τη Μεσόγειο και γι' αυτό ζητούν να διατηρηθούν τα σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το καλοκαίρι του 1878 στο Συνέδριο του Βερολίνου ανατράπηκαν οι απο-φάσεις της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου. Στις αποφάασεις του Συνεδρίου του Βερολίνου περιέχονται ευνοϊκότεροι όροι για την Τουρκία. Η Βουλγαρία παραμένει αυτόνομη αλλά χάνει τις περισσότερες περιοχές, ανάμεσά τους και τη Μακεδονία η οποία παραμένει στους Τούρκους. Η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία κερδίζουν την ανεξαρτησία τους. Η Ανατολική Ρωμυλία γίνεται αυτόνομη ηγεμονία.

Το 1885 η Βουλγαρία προσάρτησε την Ανατολική Ρωμυλία. Η Ελλάδα αντέδρασε κηρύσσοντας επιστράτευση, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις με παρέμβασή τους εμπόδισαν μια πολεμική σύγκρουση. Ωστόσο, η αντιπαράθεση των εθνικών διεκδικήσεων έγινε μεγαλύτερη στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς πέρα από τα Βαλκάνια ο ανταγωνισμός των ευρωπαϊκών δυνάμεων προετοιμάζει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

 

Β' Ερωτήσεις

1. Ποια ήταν η κατάσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον 19ο αιώνα;
2. Τι ήταν το "Ανατολικό Ζήτημα";
3. Ποιες εξέγέρσεις ξέσπασαν αυτήν την εποχή στα Βαλκάνια;
4. Τι προέβλεπε η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου;
5. Τι αποφασίστηκε στο Συνέδριο του Βερολίνου;
6. Τι συνέβη το 1885;

Γ' Σχετικά