- Η Φιλική Εταιρεία
- Ιδρύθηκε το 1814στην Οδησσό.
- Σκοπός της ήταν η οργάνωση των Ελλήνων, για να διεκδικήσουν την απελευθέρωση τους.
- Ιδρυτές της ήταν οι έμποροι: Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς και Αθανάσιος Τσακάλωφ.
- Μέλη της ήταν λόγιοι, έμποροι, υπάλληλοι, ιεράρχες και οπλαρχηγοί.
- Το 1820 αρχηγός της έγινε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης.

- Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία
- Φεβρουάριος 1821: οι Έλληνες εξεγέρθηκαν στη Μολδοβλαχία με αρχηγό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
- 8 Ιουνίου 1821: πραγματοποιήθηκε η μάχη του Δραγατσανίου, όπου τα ελληνικά στρατεύματα ηττήθηκαν από τους Οθωμανούς.
- 9 Σεπτεμβρίου 1821: η εξέγερση τελείωσε με την ανατίναξη των ελληνικών δυνάμεων με αρχηγό τον Γεωργάκη Ολύμπιο στη Μονή Σέκου.

- Η Επανάσταση στην Πελοπόννησο
- Μάρτιος 1821: ξεκίνησε η επανάσταση στην Πελοπόννησο. Αρχηγός της επαναστατικής επιτροπής ορίστηκε ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός.
- Αρχηγός των ενόπλων έγινε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
- Ιούνιος 1821: η ηγεσία της Επανάστασης ανατέθηκε στον Δημήτριο Υψηλάντη και οι επαναστάτες πέτυχαν τις πρώτες νίκες τους.

Η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα
Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα άρχισε τον Μάρτιο του 1821. Οι σημαντικότερες μάχες ήταν:
- Η μάχη στην Αλαμάνα: έγινε στις 23 Απριλίου 1821. Οι Έλληνες ηττήθηκαν και οι Τούρκοι θανάτωσαν τον οπλαρχηγό Αθανάσιο Διάκο.
- Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς: πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαΐου 1821 και ξεχώρισε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Ο τουρκικός στρατός είχε μεγάλες απώλειες.

Η Επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου
- Απρίλιος 1821: Η επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου ξεκίνησε από τις Σπέτσες και αρχηγό την Μπουμπουλίνα.
- Στις ναυτικές πολεμικές επιχειρήσεις ξεχώρισαν κυρίως ο Δημήτριος Παπανικολής, ο Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Ανδρέας Μιαούλης. - Απρίλιος 1822: οι Τούρκοι κατέστρεψαν την Χίο και σκότωσαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού της.
- Αύγουστος 1824: στον κόλπο του Γέροντα ο ελληνικός στόλος νίκησε τον τουρκοαιγυπτιακό.

Η Επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία
- Στην Ήπειρο:
α) οι Σουλιώτες εξεγέρθηκαν τον Δεκέμβριο του 1820, όμως στα τέλη του 1821 υποχώρησαν.
β) στις 4 Ιουλίου 1822: οι Έλληνες ηττήθηκαν στη μάχη του Πέτα.
- Στη Θεσσαλία ξεκίνησε η επανάσταση τον Μάιο του 1821 με αρχηγούς τον Ανθιμο Γαζή και τον Κυριάκο Μπασδέκη, αλλά το κίνημα απέτυχε.
- Στη Μακεδονία η επανάσταση άρχισε τον Μάρτιο του 1821 με αρχηγό τον Εμμανουήλ Παπά. Έληξε με την ήττα των Ελλήνων και την καταστροφή της Νάουσας από τον οθωμανικό στρατό τον Απρίλιο του 1822.

Η Άλωση της Τριπολιτσάς
- Απρίλιος 1821: οι Έλληνες με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη άρχισαν να πολιορκούν την Τριπολιτσά, σημαντικό στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο των Τούρκων.
- 23 Σεπτεμβρίου 1821: οι ελληνικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη.

Οι αγώνες του Κανάρη

- Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ήταν από τους σημαντικότερους αγωνιστές που στήριξαν την Επανάσταση με ναυτικές πολεμικές επιχειρήσεις.
Τα σημαντικότερα κατορθώματα του ήταν:
- Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο, τον Ιούνιο του 1822.
- Η πυρπόληση της τουρκικής αντιναυαρχίδας στην Τένεδο, τον Οκτώβριο του 1822.
- Η επιχείρηση για την πυρπόληση της ναυαρχίδας του αιγυπτιακού στόλου στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας το 1825, η οποία δεν πέτυχε.

Η εκστρατεία του Δράμαλη - Δερβενάκια
- Άνοιξη 1822: ο Σουλτάνος έστειλε στη Στερεά Ελλάδα ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις με αρχηγό τον Δράμαλη, πασά της Λάρισας για να αποκρούσει τους επαναστάτες.
- Στην Πελοπόννησο ο Δράμαλης απέτυχε να καταλάβει το Άργος και εγκλωβίστηκε από τους επαναστάτες με αρχηγό τον Θ. Κολοκοτρώνη.
- 26 Ιουλίου 1822: πραγματοποιήθηκε η μάχη στα Δερβενάκια στην οποία οι Έλληνες επαναστάτες νίκησαν τις δυνάμεις του Δράμαλη.

Ο Μάρκος Μπότσαρης
- Ο Σουλιώτης αγωνιστής Μάρκος Μπότσαρης ήταν επικεφαλής των πολιορκημένων επαναστατών στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου από το φθινόπωρο του 1822 ως το καλοκαίρι του 1823.
- 8-9 Αυγούστου 1823: Ο Μ. Μπότσαρης επιτέθηκε αιφνιδιαστικά με λίγους πολεμιστές στο τουρκικό στρατόπεδο στο Κεφαλόβρυσο και έχασε τη ζωή του.

Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο - Ο Παπαφλέσσας
- Χειμώνας 1824-1825: ο Ιμπραήμ πασάς έφτασε στην Πελοπόννησο ως επικεφαλής των τουρκοαιγυπτιακών δυνάμεων.
- Τέλη Μαΐου 1825: δόθηκε η μάχη στο χωριό Μανιάκι της Μεσσηνίας, όπου οι Έλληνες ηττήθηκαν από τις δυνάμεις του Ιμπραήμ και σκοτώθηκε ο Παπαφλέσσας.

Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - Ο Διονύσιος Σολωμός
- Απρίλιος 1825 - Απρίλιος 1826: οι Τούρκοι με επικεφαλής τον Κιουταχή και μετά τον Ιμπραήμ πολιορκούν για δεύτερη φορά το Μεσολόγγι.
- 10 Απριλίου 1826: πραγματοποιήθηκε η έξοδος του Μεσολογγίου. Πολεμιστές και γυναίκες με παιδιά έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια τους να φύγουν από το Μεσολόγγι.
- Με αφορμή την έξοδο του Μεσολογγίου ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε το έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».

Οι Αγώνες του Καραϊσκάκη
Ο οπλαρχηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης:
- Ανέλαβε να αντιμετωπίσει τις τουρκικές δυνάμεις που έφτασαν τον Μάιο του 1826 στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα με αρχηγό τον Κιουταχή και πολιόρκησαν την Ακρόπολη της Αθήνας.
- Νίκησε στη μάχη της Αράχοβας τους Τούρκους, τον Νοέμβριο του 1826.
- Σκοτώθηκε σε μάχη στην Αττική στις 22-23 Απριλίου 1827 και, τελικά, τον Μάιο του 1827 οι Τούρκοι κατέλαβαν την Ακρόπολη.

Ο Φιλελληνισμός
Είναι το κίνημα που δημιουργήθηκε από ξένους που συγκινήθηκαν από τον αγώνα των Ελλήνων για απελευθέρωση, το 1821. Προσπάθησαν να βοηθήσουν τον ελληνικό λαό:
- με τη συμμετοχή τους σε μάχες στο πλευρό των Ελλήνων,
- με αποστολή χρημάτων, πολεμοφοδίων και ειδών διατροφής στους επαναστάτες,
- με ηθική υποστήριξη (κείμενα, έργα τέχνης).

Η παρέμβαση των Μεγάλων δυνάμεων και η ναυμαχία του Ναυαρίνου
- 1821-1822: οι χώρες που συμμετείχαν στην Ιερή Συμμαχία (Ρωσία, Πρωσία, Αυστρία, Αγγλία, Γαλλία) τάχθηκαν ενάντια στην Ελληνική Επανάσταση.
- 1823: η Ρωσία, η Αγγλία και η Γαλλία άλλαξαν στάση και προσπάθησαν να μεσολαβήσουν για την ίδρυση αυτόνομου ελληνικού κράτους, αλλά ο Σουλτάνος αρνήθηκε.
- Οκτώβριος 1827: πραγματοποιήθηκε η ναυμαχία του Ναυαρίνου, στην οποία ο γαλλικός, ο αγγλικός και ο ρωσικός στόλος συνέτριψαν τον τουρκοαιγυπτιακό.

Οι Εθνοσυνελεύσεις και η πολιτική οργάνωση του Αγώνα
- Η Επανάσταση του 1821 οργανώθηκε από «Τοπικούς Οργανισμούς», που υπήρχαν σε κάθε περιοχή. Η κεντρική διοίκηση προέκυψε από τις Εθνοσυνελεύσεις:
- Α' Εθνοσυνέλευση: πραγματοποιήθηκε στην Επίδαυρο τον Δεκέμβριο του 1821 και αποφάσισε για τη δημιουργία βουλευτικού και εκτελεστικού σώματος.
- Β' Εθνοσυνέλευση: πραγματοποιήθηκε στο Αστρος της Αρκαδίας το 1823 και οδήγησε στην ίδρυση τριών κομμάτων: αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό. - Γ' Εθνοσυνέλευση: πραγματοποιήθηκε στηνΤροιζήνα το 1827 και σε αυτή ανακηρύχθηκε κυβερνήτης της Ελλάδας ο Ιωάννης Καποδίστριας.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας και το έργο του
Ο Ιωάννης Καποδίστριας έγινε κυβερνήτης το 1827 και προσπάθησε να οργανώσει το νέο ελληνικό κράτος. Πιο συγκεκριμένα:
- Ίδρυσε την Εθνική Τράπεζα και έθεσε σε κυκλοφορία ελληνικό νόμισμα,
τον φοίνικα. Φ Ασχολήθηκε με την ανάπτυξη της γεωργίας του εμπορίου και την ναυτιλίας.
- Φρόντισε για την οργάνωση του στρατού.
- Ενδιαφέρθηκε για την εκπαίδευση (σχολεία - βιβλία).
- 27 Σεπτεμβρίου 1831: δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο.

Το τέλος της Επανάστασης και η Ελληνική Ανεξαρτησία
- Μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου οι ελπίδες των Ελλήνων για απελευθέρωση αναζωπυρώθηκαν.
- Ακολούθησαν στρατιωτικές και διπλωματικές επιτυχίες των Ελλήνων.
- Φεβρουάριος 1830: η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία υπέγραψαν το πρωτόκολλο του Λονδίνου, που όριζε τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους με σύνορα τη γραμμή Αχελώου - Σπερχειού ποταμού.
- 1832: τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους επεκτάθηκαν ως τη γραμμή Αμβρακικού κόλπου - Παγασητικού κόλπου.

Επαναληπτικές ερωτήσεις για την Ενότητα

1. Ποιος ήταν ο Δράμαλης και πώς έφτασε ως το Άργος;
2. Πώς καταστράφηκε τελικά η στρατιά του Δράμαλη;
3. Τι γνωρίζετε για τη μάχη στο Κεφαλόβρυσο;
4. Ποιος ήταν ο αρχηγός της μάχης στο Μανιάκι και ποια ήταν τα αποτελέσματά της;
5. Πότε ξεκίνησε η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, από ποιους έγινε και πώς κατέληξε;
6. Ποια ήταν η κατάληξη και ο απόηχος της Εξόδου;
7. Ποιος ήρωας σκοτώθηκε στην πολιορκία της Ακρόπολης και πότε η Ακρόπολη παραδόθηκε στους Τούρκους;
8. Ποια ήταν η προσφορά των Φιλελλήνων στην Επανάσταση;
9. Πότε έγινε η Ναυμαχία στο Ναυαρίνο, ανάμεσα σε ποιους και ποια ήταν η σημασία της;
10. Τι αποφάσεις πήρε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα;
11. Τι γνωρίζετε για τη δράση του Καποδίστρια ως κυβερνήτη της Ελλάδας;
12. Τι γνωρίζετε για τη μάχη στην Πέτρα της Βοιωτίας και τη σημασία της;
13. Ποιο ήταν το τέλος του Καποδίστρια και ποια η συνέπειά του;
14. Τι γνωρίζετε για τη συνθήκη του Λονδίνου το 1832;