Πώς συνδέονται μεταξύ τους οι προτάσεις
Οι προτάσεις, κύριες ή δευτερεύουσες, συνδέονται μεταξύ τους με τις εξής σχέσεις (συντάξεις):
- Παρατακτικά (παρατακτική σύνταξη).
Δύο όμοιες προτάσεις, ανεξάρτητες ή εξαρτημένες, «παρατάσσονται», δηλαδή βρίσκονται η μια δίπλα στην άλλη και συνδέονται μεταξύ τους με παρατακτικούς συνδέσμους (συμπλεκτικούς, διαχωριστικούς, αντιθετικούς).
π.χ.
Ο Αλέξανδρος διαβάζει και γράφει.
Θέλει απόλυτη ησυχία όταν γράφει ή διαβάζει.
- Υποτακτικά (υποτακτική σύνταξη
Υποτακτική λέγεται η σύνταξη στην οποία οι κύριες (ανεξάρτητες) προτάσεις συνδέονται με δευτερεύουσες (εξαρτημένες) προτάσεις, οι οποίες συμπληρώνουν το περιεχόμενα τους. Η σύνδεση αυτή γίνεται με τους υποτακτικούς συνδέσμους (όλοι οι σύνδεσμοι εκτός από τους συμπλεκτικούς, τους διαχωριστικούς και τους αντιθετικούς).
π.χ. Έμαθα ότι αρίστευσες.
Θα επικοινωνήσει μαζί σας μόλις επιστρέψει.
Οι εξαρτημένες προτάσεις παίρνουν την ονομασία τους από το είδος του συνδέσμου με τον οποίο εισάγονται:
π.χ.
Γνωρίζω ότι εργάζεσαι σκληρά, (ειδική)
Ανησύχησε επειδή άργησες, (αιτιολογική)
Χαίρομαι όταν συνομιλώ μαζί τους. (χρονική)
- Ασύνδετο σχήμα
Όμοιες προτάσεις μπαίνουν η μια δίπλα στην άλλη χωρίς σύνδεσμο, μόνο με κόμματα:
π.χ. Ο ουρανός καθάρισε, η βροχή σταμάτησε, ο άνεμος κόπασε.
