Με λίγα λόγια
Εξάσκηση
Περισσότερα...
Το ψηφιακό βιβλίο
Γλώσσα Ε'
ΕΝΟΤΗΤΑ 17
Φανταστικά ταξίδια στο διάστημα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (Περιγράφω μια περιπέτεια που έχω ζήσει )

Για να αφηγηθούμε/περιγράψουμε μια περιπέτεια που έχουμε ζήσει, οργανώνουμε το κείμενο μας με βάση τα παρακάτω:

Πού έγιναν τα γεγονότα; Ποια είναι η τοποθεσία, π.χ. ένα σπίτι, στο βουνό, ένας δρόμος, στο δάσος κτλ.
Πότε; Το χρονικό σημείο, π.χ. πέρυσι, χθες, παλιά, κάποτε, στο μέλλον, κλπ.
Ποιοι ήταν οι ήρωες της ιστορίας; Πρόκειται για τους χαρακτήρες (άνθρωποι, ζώα, φυτά) που μπορεί να είναι συνεργάτες ή ανταγωνιστές και μέσα από τη δράση τους εξελίσσεται η ιστορία μας, π.χ. ένα παιδί, δύο γάτες, ο γερο-πεύκος, το σύννεφο, οι κάτοικοι μιας πόλης κτλ..
Ποιο πρόβλημα αντιμετώπισαν; Στις αφηγήσεις οι ήρωες αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ή προσπαθούν να πετύχουν κάποιο στόχο, π.χ. μια δυνατή καταιγίδα, ένα ατύχημα, έναν εχθρό, ένα δύσκολο ταξίδι, μία εξερεύνηση κτλ. Για να τα καταφέρουν, δρουν, και έτσι εξελίσσεται η ιστορία.
Ποια λύση έδωσαν; Μέσα από τη δράση τους, οι ήρωες φτάνουν στη λύση του προβλήματος ή στην επίτευξη του στόχου τους. Αυτό είναι και το τέλος της ιστορίας, που άλλοτε είναι ευχάριστο και άλλοτε δυσάρεστο, π.χ. κατάφεραν να προστατέψουν το σπίτι τους, βρήκαν το θησαυρό, έφτασαν στη μακρινή χώρα κτλ.
Σκέψεις και συναισθήματα Στο τέλος μιας αφήγησης συνήθως οι ήρωες ή ο αφηγητής εκφράζουν αυτά που σκέφτονται ή νιώθουν για την εξέλιξη της ιστορίας, π.χ. νιώσαμε πολύ μεγάλη χαρά μόλις..., απογοητευτήκαμε όταν... κτλ.


ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Όταν έχουμε ενεργητική σύνταξη, τότε το ρήμα δηλώνει ότι κάποιος κάνει κάτι. Όταν έχουμε παθητική σύνταξη, τότε το ρήμα δηλώνει ότι κάποιος παθαίνει κάτι από κάποιον ή από κάτι.

Για να μετατρέψουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

α) Μετατρέπουμε το ρήμα από ενεργητική φωνή σε παθητική.
β)Το αντικείμενο του ρήματος από αιτιατική πτώση που βρίσκεται μετατρέπεται σε υποκείμενο του παθητικού ρήματος και σε πτώση ονομαστική.
γ)Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο: σχηματίζεται από την πρόθεση από και την αιτιατική του ονόματος που φανερώνει από ποιον ή από τι προέρχεται η ενέργεια του ρήματος.
π.χ.
Ο οικοδόμος έχτισε το σπίτι. (ενεργητική σύνταξη)
Το σπίτι χτίστηκε από τον οικοδόμο. (παθητική σύνταξη)


Ενεργητική - Παθητική σύνταξη


Ακολουθούμε τα αντίθετα βήματα για να μετατρέψουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.


ΣΥΛΛΑΒΙΣΜΟΣ

Τα γράμματα που παριστάνουν τους φθόγγους χωρίζονται σε φωνήεντα και σε σύμφωνα. Τα φωνήεντα -μόνα τους ή με σύμφωνα- σχηματίζουν συλλαβές, οι συλλαβές σχηματίζουν λέξεις και οι λέξεις προτάσεις.

Κάθε λέξη χωρίζεται σε μικρότερα τμήματα. Το καθένα απ' αυτά ονομάζεται συλλαβή.

Ανάλογα με τον αριθμό των συλλαβών της λέγεται:

μονοσύλλαβη, αν έχει μια συλλαβή: το
δισύλλαβη, αν έχει δυο συλλαβές: θέ-μα
τρισύλλαβη, αν έχει τρεις συλλαβές: έ-λη-ξε
πολυσύλλαβη, αν έχει περισσότερες ο-ρι-στι-κά

Σε κάθε λέξη, η τελευταία συλλαβή λέγεται λήγουσα, η δεύτερη από το τέλος λέγεται παραλήγουσα, η τρίτη από το τέλος λέγεται προπαραλήγουσα και η πρώτη συλλαβή λέγεται αρχική.

Έτσι στη λέξη παράθυρο έχουμε:

Συλλαβισμός

Κανόνες συλλαβισμού

- Δύο συνεχόμενα φωνήεντα συλλαβίζονται χωριστά.
π.χ. α-ό-ρα-τος, νέ-ος, Ι-ό-νιο,...

- Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δυο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν.
π.χ. κα-ρό-το, πα-τά-τα, δύ-να-μη,...

- Δυο όμοια σύμφωνα χωρίζονται.
π.χ. γράμ-μα, θα-λασ-σα, ...

- Δυο διαφορετικά σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα, δεν χωρίζονται και συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, αν αρχίζει ελληνική λέξη από αυτό το συνδυασμό γραμμάτων, ενώ χωρίζονται αν δεν αρχίζει ελληνική λέξη.
π.χ. άρ-πα, αρ-χή, α-κτή, κα-ρέ-κλα,...

- Τρία διαφορετικά σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα, δεν χωρίζονται και συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, αν αρχίζει ελληνική λέξη από τα δύο πρώτα σύμφωνα, ενώ χωρίζονται αν δεν αρχίζει ελληνική λέξη.
π.χ. ά-στρο, άν-θρωπος, ά-σπρος, εκ-δρομή, ε-χθρι-κός, ...

Τα δίψηφα φωνήεντα αι, ει, οι, υι, αυ, ευ, οι δίφθογγοι άι, άη, όι, όη, και οι καταχρηστικοί δίφθογγοι ια, ιο, οιο, ειο, υος, ιου, δεν χωρίζονται στο συλλαβισμό.
π.χ. εί-μαι, αη-δό-νι, χάι-δε-μα, γυα-λί, δου-λειά, ναύ-της, ...