Με λίγα λόγια
Εξάσκηση
Περισσότερα...
Το ψηφιακό βιβλίο
Γλώσσα Ε'
ΕΝΟΤΗΤΑ 7
Εγώ σε συναυλία;

ΡΗΜΑΤΑ

Οι λέξεις που φανερώνουν ότι κάνω κάτι, παθαίνω κάτι ή βρίσκομαι σε μία κατάσταση. π.χ. γράφω, λερώνομαι, κοιμάμαι

έχουν:
3 πρόσωπα και 2 αριθμούς
Ενικός αριθμός
α' πρόσωπο εγώ
β' πρόσωπο εσύ
γ' πρόσωπο αυτός-ή-ό
Πληθυντικός αριθμός
α' πρόσωπο εμείς
β' πρόσωπο εσείς
γ' πρόσωπο αυτοί-ές-ά
έχουν:
2 φωνές και 2 συζυγίες
φωνές
συζυγίες
Ενεργητική -ω (κάνω κάτι, ενεργώ) α' συζυγία -ω, ομαι
Παθητική -μαι (παθαίνω κάτι) β' συζυγία -ώ, -ιέμαι

έχουν:
8 χρόνους που μας λένε πότε κάνουμε κάτι ή παθαίνουμε κάτι ή βρισκόμαστε σε μία κατάσταση.

(μπορείς να θυμηθείς κάποια πράγματα για τα ρήματα κι εδώ)


ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ

Υποκείμενο είναι η λέξη ή οι λέξεις (ή ακόμη και ολόκληρες προτάσεις) που δείχνουν ποιος ενεργεί ή ποιος δέχεται μια ενέργεια ή ποιος βρίσκεται σε μια κατάσταση..
Π.χ.
Ο Γιώργος παίζει μπάλα..
Η Ειρήνη γράφει..
Φαίνεται πως θα έχει κρύο σήμερα.


Για να βρούμε το υποκείμενο της πρότασης κάνουμε την ερώτηση:
ποιος, ποια, ποιο
;

Το υποκείμενο είναι συνήθως ουσιαστικό ή αντωνυμία και βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική.
Μερικές φορές το υποκείμενο λείπει διότι εννοείται.

Όταν το ρήμα είναι απρόσωπο, τότε το υποκείμενο μπορεί να είναι μια ολόκληρη πρόταση. Τότε η πρόταση αυτή ξεκινά με το να, ότι ή πώς και απαντά στην ερώτηση τι;
Π.χ.
Φαίνεται πως θα έχει κρύο σήμερα.
(τι φαίνεται; πως θα έχει κρύο σήμερα = υποκείμενο)


ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Αντικείμενο είναι η λέξη, η φράση (ή ολόκληρη πρόταση) που μας δείχνει σε ποιον ή σε τι πηγαίνει η ενέργεια του ρήματος.

Π.χ
Η Ιωάννα παίζει μπάλα.

Για να βρούμε το αντικείμενο κάνουμε την ερώτηση τι ή (σε) ποιον.
Το αντικείμενο είναι ουσιαστικό, επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (ασθενής τύπος) και βρίσκεται πάντα σε αιτιατική πτώση.
π.χ.
Η Εύη μου χάρισε ένα στυλό.
Τι χάρισε; ένα στυλό / σε ποιον χάρισε; Σε εμένα (μου)

Το αντικείμενο μπορεί να είναι ονοματική φράση ή και ολόκληρη πρόταση,
π.χ.
Αποφασίσαμε να διαβάσουμε.
Τι αποφασίσαμε; να διαβάσουμε

Μπορεί να υπάρχουν δύο ή περισσότερα αντικείμενα σε μία πρόταση.


ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Μεταβατικά λέγονται τα ρήματα που έχουν αντικείμενο, ενώ αμετάβατα αυτά που δεν έχουν.
π.χ.
- Η Δανάη παίζει μπάλα. (τι παίζει; μπάλα = αντικείμενο άρα το ρήμα είναι μεταβατικό)

- Ο Γιώργος κοιμάται. (τι/ποιον κοιμάται; = δεν υπάρχει αντικείμενο άρα το ρήμα είναι αμετάβατο)

- Η Ελένη μου χάρισε ένα στυλό. (Τι χάρισε; ένα στυλό / σε ποιον χάρισε; Σε εμένα (μου). Εδώ υπάρχουν δύο αντικείμενα -στυλό/μου- κι έτσι το ρήμα εκτός από μεταβατικό είναι και δίπτωτο επειδή έχει δύο αντικείμενα)

Τα μεταβατικά ρήματα με ένα αντικείμενο είναι μονόπτωτα.